1845 TARİHLİ TEMETTUAT DEFTERİNE GÖRE KUŞÇULU KÖYÜ
Yerel tarih araştırmalarında en küçük birim Osmanlı zamanında karye denilen köylerdir. Köylerle ilgili tarihi bilgileri klasik dönemde Osmanlı’nın merkezi birimi olan Divan’a yansıyan konularda ve taşra da kadılara intikal eden şer’i konularla igiliŞeriye Sicili denilen mahkeme kayıtlarında rastlayabilmekteyiz. Merkezde olan kayıtlar ise daha çok tapu tahrir kayıtlarında bazen ise mühimme kayıtlarında rastlayabilmemiz mümkündür. 19. Yüzyıla geldiğimizde ise .II. Mahmut zamanında askeri amaçla tutulmaya başlanan nüfus kayıtları ile Kişilerin Devlete vermekle mükellef kayıtların tutulduğu temettuat defterleri mevcuttur. Soy araştırmalarında yada yerel tarih çalışmalarında bu iki defter fonu son derece önemlidir. Bu yazımızda ise Hicri 1261 tarihli Temettuat defterine göre Kuşçulu Köyünde vergi vermekle mükellef kimlerin olduğunu ve ne kadar arazisi olduğu, ne kadar hayvanının olduğunu vermeye çalışacağız. Şüphesiz ki burada vereceğimiz bilgiler Kuşçulu’da yaşayanların tam olarak belirtmemektedir. Zira Temettuat defterinde Osmanlı’ya vergi vermekle mükellef olan kişilerin kayıtları mevcuttur. Temmettuat defterindeki bilgileri nüfus kayıtlarıyla karşılaştırmak mümkündür. Ancak zaman zaman Kuşçulu köyünde olduğu gibi bazı köyler daha sonradan başka köylerden ayrılmış olduklarından tam bir tespit yapılamamaktadır.
Kuşçulu köyüne ait Osmanlı arşiv kaynaklarında NFS (nüfus) kataloğunda bir kayıt görülmemektedir. Hicri 1255 yılına ait Sivas Vilayeti Karakuş Nahiyesi Müslüman Nüfus Defterinde Kuşçulu Köyü bağımsız bir köy olmadığı ve Ortabölme ile birlikte yazılıdır. Kuşçulu’nun Orta bölmeye bağlı olduğunu ele aldığımız 1261 tarihli Kuşçulu Köyü Temettuat Defteri’nde son sayfasında birinci ve ikinci muhtarının Ortabölme köyünde olduğunu kayıttan anlıyoruz.
Hicri 1261 tarihli KuşçuluTemettuat Defteri’ne göre ; Çapar (Cabbar?) oğluHüseyin ve Ali,-Bekiroğlu Mehmet, Gürünoğlu Halil ve Ali, Demircioğlu İbrahim, Osmanoğlu Hüseyin, Kel Hüseyinoğlu Ali, Kel Velioğlu Hüseyin, Kel Velioğlu Mustafa, Piç HasanoğluMehmet, Gürünoğlu’nun hizmetçisi Hüseyin, Kel Veli oğlunun hizmetçisi Veli ve Ali vergi vermeye mükellef olanlardır. Aşağıda bu kişilerin ne kadar emlak, arazi ve hayvanının olduğu ve ne kadar vergi verdiklerinidetaylı olarak ele alacağız:
1- ÇAPAR (Cabbar?) oğlu Hüseyin hicri 1260 senesinde vergiyi mahsustan bir senede 200 kuruş vermiştir. Aşar ve rüsumat olarak geçen senede hınta (buğday) arpa, çavdar ve öşr-i meyve 2 kuruş toplamda ise 25 kuruş vergi vermiştir. Koyunlardan ise 16 kuruş vergi vermiştir. Cabbaroğlu Hüseyin’inin 10 dönüm ekilen 11 dönüm ise ekilmeyen tarlası vardır. Bunların yanında 34 tane elma ve armut ağacı vardır. Hayvan olarak ise 1 tane sağılan inek ve 1 de kısır ineği mevcuttur. Bunların yanında 1 adet buzağı, 2 yaşar tosun 2 koşu öküzü, 10 tane sağılan koyun, 5 kısır koyun, 30 sağılan keçi 10kısır keçi, 10 erkek keçi, 10 kuzusu vardır. Kuzuların 4’ü dişi 6’sı ise erkektir. Keçilerden ise 27 oğlağı olup bunların14 ü dişi 13’ü erkektir.Bunların yanında Cabbaroğlu’nun 1 tane kiracı beygiri olup senede 150 kuruş hasılatı vardır. Senelik bütün bunlardan 609 kuruş damga yani vergisi vardır.
2- ÇAPAR (Cabbar?) oğlu Ali geçen sene vergiyi mahsusadan 140 kuruş vermiştir.Aşar ve rüsumat olarak ise geçen sene Hınta yani buğday, şair yani arpa, çavdar ve meyveden toplamda 21 kuruşvermiştir. Arazi olarak ise 7 dönüm ekilen, 8 dönüm ise ekilemeyen tarlası vardır. Bunun yanında 7 tane elma ve armut ağacı vardır. Hayvan olarak ise 2 sağılman inek 1 dişi bir erkek toplamda iki buzağısı, 2 yaşar düve, 2 koşu öküzü, 4 tane sağılan koyun4 sağılan keçi, 2 dişi 2 erkek kuzu, 3 oğlak ve 1 tane kiracı beygiri vardır. Bütün bunlardan senelikj 427 kuruş damga vardır.
3- BEKİR oğlu Mehmet1260 hicri senesinde vergiyi mahsusadan 100 kuruş vermiş olup buğday, mısır ve meyvelerden toplamda 14 kuruş vergi vermiştir. Bekir oğlu Mehmet’in kendi koşu öküzü olmadığından ödünç koşu öküzü ile ziraat yapmaktadır. Bekir oğlu Mehmet’in 11 dönüm ekilen 10 dönüm ekilmeyen arazisi ile 10 tane elma ve armut ağacı vardır. Bunların yanında hayvan olarak 3 sağman ineki 1 kısır inek, 2 dişi 1 erkek buzağı 1 yasar tosun, 2 koşum öküzü, 4 sağman koyun, 5 sağman keçi 4 kuzu, 9 oğlak ve bir kiracı beygiri vardır bunların toplamından hicri 1260 senesinde 437 kuruş vergisi vardır.
4- BEKİR oğlu Ali 1260 senesine ait vergiyi mahsusu 130 kuruş olup aşar ve rüsumatı buğday, arpa, mısır ve meyveden toplamda 27 kuruştur. Bekir oğlu Ali’nin 7 dönüm ekilen 7 dönüm ekilmeyen tarlası ile 7 tanede elma armut ağacı vardır. Bunların yanında 1 sağman inek 1 dişi buzağı 2 koşu öküzü ve 1 kiracı beygiri mevcuttur ve 1260 hicri senesinde 417 kuruş vergisi mevcuttur.
5- GÜRÜN oğlu Halil hicri 1260 senesi vergiyi mahsus olarak 100 kuruş vergisi vardır. Aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa ve meyveden toplamda 14 kuruş damgası vardır. Bunların yanında 6 dönüm ekilen 7 dönüm ekilemeyen tarlası ve 10 tane de elma ve armut ağacı vardır. Gürün oğlu Halil’in temettuat kayıtlarına göre herhangi bir hayvanı yoktur. Toplamda senelik 1260 hicri yılında 126 kuruş damga yani vergisi mevcuttur.
6- DEMİRCİ oğlu İbrahim hicri 1260 senesinde vergiyi mahsus olarak 120 kuruş; aşar ve rüsumat olarak buğday, mısır, çavdar ve meyveden toplamda 21 kuruş koyunlardan ise 4,5 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak ise 7 dönüm ekilen, 7 dönüm ekilmeyen tarlası ile birlikte 10 tane de elma ve armut ağacı vardır. Hayvan olarak ise 12 tane sağman yani sağılan ineği, 6 kısır keçi ve 10 tane oğlağı vardır. Toplamda ise 1261 senesine ait 150 kuruşu ırgatlık ücreti vergisi olup toplamda 393 kuruş damga yani vergisi vardır.
7- OSMAN oğlu Hüseyin geçen seneden vergiyi mahsusu 140 kuruştur. Aşar ve rüsumatı ise buğday, arpa, mısır, ve meyveden 19 kuruş, koyun vergisi ise 223 paradır. Arazi olarak Osman oğlu Hüseyin’in 10 dönüm ekilen, 11 dönüm ekilemeyen tarlası ve 14 tane elma ve armut ağacı vardır. Hayvan olarak ise;1 sağılan inek, 1 kısır inek, 1 dişi buzağı,10 sağılan koyun, 5 kısır koyun, 5 dişi 4 erkek kuzu, 2 koşu öküzü, ve bir tane kiracı beygiri vardır. Toplamından bir sene de 415 kuruş vergisi vardır.
8- GÜRÜN oğlu Ali hicri 1260 senesinde vergiyi mahsusu 110 kuruş olup aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa ve meyveden toplamda 14 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak; 7 dönüm ekilen, 4 dönüm ekilemeyen tarlası ile 10 adet elma ve armut ağacı vardır. Bunların yanında 1 saman inek ile bir dişi buzağısı mevcuttur. Koşum öküzü olmadığından ariyet yani ödünç öküz ile ziraat yapmaktadır.Senelik toplamda 150 kuruş ırgatlık ücreti de dahil olmak üzere 300 kuruş vergisi vardır.
9- KEL HÜSEYİN oğlu Ali’nin geçen senedeki vergiyi mahsusu 140 kuruş olup aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa, mısır ve meyveden toplamda 20.5 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak 3 dönüm ekilen, 7 dönüm ekilemeyen tarlası olup 4 tane de elma ve armut ağacı mevcuttur. Bunların yanında 2 sağman inek, 2 dişi buzağı, 1 koşu öküzü, 2 sağman koyun ile bir tane kiracı beygiri vardır. Hepsinden 1260 hicri senesinde 390 kuruş vergisi vardır.
10- KEL VELİ oğlu Hasan’ın geçen seneki vergiyi mahsusu 140 kuruş olup aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa, çavdar, mısır ve meyveden toplamda 20 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak 11 dönüm ekilen, 11 dönüm ekilmeyen arazisi ile 7 tane elma ve armut ağacı vardır. Bunların yanında 2 sağman inek, 2 dişi buzağı, 2 koşu öküzü ve 1 tane kiracı beygiri mevcut olup senelik vergisi toplamda 386 kuruştur.
11- KEL HÜSEYİN oğlu Veli’nin senelik vergiyi mahsusu 282 kuruş olup aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa, çavdar, meyve ve koyun olarak toplamda 38 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak 14 dönüm ekilen 16 dönüm ekilmeyen tarla ile 16 elma ve armut ağacı vardır. Bunların yanında 3 sağman inek, 2 kısır inek, 1 dişi 2 erkek buzağı, iki yaşar düve, 2 yaşar koyun, 2 koşu öküzü, 20 sağman koyun, 10 kısır koyun, 28 sağman keçi, 10 kısır keçi, 10 dişi 10 erkek kuzu, 14 dişi 10 erkek oğlak, 15 arı kovanı, 1 tane kiracı beygiri vardır ve bunların yıllık vergisi 1260 kuruştur.
12-KEL VELİi oğlu Hüseyin’in geçen seneki vergiyi mahsusu 100 kuruş olup aşar ve rüsumatı buğday, arpa, mısır ve meyveden toplamda 21 kuruş olup 7 dönüm ekilen, 7 dönüm ekilmeyen tarlası ile 10 tane elma ve armut ağacı vardır. Bunların yanında 2 sağman inek, 1 kısır inek, 2 erkek buzağı, 2 koşum öküzü, 2 yaşar tosunu olup toplamından yıllık verdiği vergi 237 kuruştur.
13- KEL VELİ oğlu Mustafa’nın geçen seneki vergiyi mahsusu 110 kuruş olup aşar ve rüsumatı buğday, arpa ve mısırdan toplamda 13 kuruş olup 4 dönüm ekilen, 5 dönüm ekilmeyen arazisi olup elma ve armut ağacı yoktur. Bunun yanında 1 sağman inek 1 dişi buzağı ve 2 koşum öküzü vardır. Senelik 150 kuruş ırgatlık ücreti vergisiyle birlikte toplamda 291 kuruş vergisi vardır.
14- PİÇ Hasan oğlu Mehmet’in geçen seneki vergiyi mahsusu 120 kuruş olup aşar ve rüsumat olarak buğday, arpa, mısır, ve koyunlardan toplamda 18.5 kuruş vergisi vardır. Arazi olarak 7 dönüm ekilen 7 dönüm
15- GÜRÜN oğlu hizmetçisi Hüseyin’in geçen senenin vergiyi mahsustan verdiği vergi 100 kuruş olup boz ve boş 7 dönüm tarlası vardır. Ancak gücü yetmediğinden ziraat yapmamaktadır. Gürün oğlunun hizmetçisinin herhangi bir hanesi ve başka birşeyi olmayıp senelik ırgatlık ücretinin vergisi 250 kuruştur.
16- KEL VELİ oğlu hizmetçisi Veli’nin geçen senenin vergiyi mahsustan verdiği vergi 100 kuruş olup boz ve boş 7 dönüm tarlası vardır. Ancak gücü yetmediğinden ziraat yapmamaktadır. Gürün oğlunun hizmetçisinin herhangi bir hanesi ve başka birşeyi olmayıp senelik ırgatlık ücretinin vergisi 250 kuruştur.
17- KEL HÜSEYİN oğlu hizmetçisi Ali’Veli’nin geçen senenin vergiyi mahsustan verdiği vergi 100 kuruş olup boz ve boş 10 dönüm tarlası vardır. Ancak gücü yetmediğinden ziraat yapmamaktadır. Gürün oğlunun hizmetçisinin herhangi bir hanesi ve başka birşeyi olmayıp senelik ırgatlık ücretinin vergisi 250 kuruştur.
KAYNAK.. Yrd. Doç. Dr. İlhan GÖK
WWW.YESİLAKKUS KUŞÇULU TEMSİLCİSİ TURHAN YILDIZ
ŞEHİTLER ÖLMEZ VATAN BÖLÜNMEZ
.
İlçemiz Esnaflarından KADİR ORAL,HÜSEYİN ORAL'ın Babaları CEMAL ORAL 13.09.2018 perşembe günü Samsunda tedavi gördüğü hastanede vefat etmiştir.merhum cemal amcamızın cenazesi 14.09.2019 cuma günü cuma namazına mÜtakiben merkez yeni camisinde kılınacak cenaze namazından sonra Akkuş Asri Mezarlığında Toprağa verilecektir.Merhuma Allah'tan rahmet eşine ve çocuklarına Başsağlığı dileriz.
